| |
DE BHRÍ go bhfuil achtaithe le fo-alt (1) d'alt 3 den Acht Téarmaí Dlíthiúla Gaeilge, 1945 (Uimh. 18 de 1945), go bhféadfaidh an tAire Dlí agus Cirt (dá ngairmtear " an tAire " anseo feasta), aon uair a mheasfaidh is ceart, a dhearbhú le hordú gurb é is iontamhail sa Ghaeilge d'aon téarma sonraithe ná pé focal nó focail is cuí leis agus a shonróidh san ordú :
|
| |
AGUS DE BHRÍ go bhfuil achtaithe (inter alia) le fo-alt (2) den alt sin 3 go gcuirfidh an tAire, sara ndéanfar ordú den tsórt sin, dréacht de á ullmhú agus go n-iarrfaidh ar an gCoiste Comhairlitheach um Théarmaí Dlíthiúla Gaeilge (dá ngairmtear " an Coiste " anseo feasta) an dréacht a bhreithniú agus tuarascáil a thabhairt air :
|
| |
AGUS DE BHRÍ go ndearna an tAire dréacht a chur á ullmhú agus gur iarr sé ar an gCoiste an dréacht a bhreithniú agus tuarascáil a thabhairt air, agus go ndearna an Coiste amhlaidh :
|
| |
ANOIS, i bhfeidhmiú na gcumhacht a bheirtear dom le halt 3 den Acht Téarmaí Dlíthiúla Gaeilge, 1945 (Uimh. 18 de 1945), agus ar an tuarascáil a bhreithniú dhom, ordaímse, SÉAMAS EABHRÓID, Aire Dlí agus Cirt, leis seo mar leanas :—
1. An tOrdú Téarmaí Dlíthiúla Gaeilge (Uimh. 10), 1956, is teideal don Ordú seo.
2. Dearbhaítear leis seo gurb é is iontamhail sa Ghaeilge d'aon téarma a luaitear i gcolún (1) den Sceideal a ghabhas leis seo (ach amháin téarma a bhfuil réiltín (*) os a chomhair agus a bhfuil feidhm dlí cheana ag a iontamhail sa Ghaeilge) ná an focal nó na focail a sonraítear os a choinne i gcolún (2) den Sceideal.
3. Tiocfaidh an tOrdú seo i ngníomh an lú Bealtaine, 1956.
|
| |
ARNA THABHAIRT faoi mo Shéala Oifigiúil, an
|
| |
16ú lá seo de Mhárta, 1956.
|
| |
(Sínithe) SEAMUS EABHRÓID,
|
| |
Aire Dlí agus Cirt.
|
| |
AN SCEIDEAL.
|
| |
An Téarma
|
An focal nó na focail is iontamhail dó
|
(1)
|
(2)
|
Abandonment, notice of (i.e.,of ship of cargo)
|
Fógra dídhílsithe
|
Abatement (i.e.,of proceedings)
|
Dul ar ceal
|
Abettor
|
Neartaitheoir
|
Abode, person of no fixed
|
Duine gan áit chónaithe sheasta
|
Abrogate, I
|
Aisghairmim
|
Absolute, I make (a conditional order)
|
Daingním (ordú coinníollach)
|
Absolute order
|
Ordú daingean
|
Abuttals
|
Teagmháltais
|
Abutting on, premises
|
Áitreabh ag teagmháil le
|
Addict, drug
|
Andúileach i ndrugaí
|
Adduce evidence, I
|
Bheirim fianaise ar aird
|
Adopt, I (i.e.,a child)
|
Uchtaím (ab.-táil)
|
Adopted child
|
Uchtleanbh
|
Adopter
|
Uchtóir (g.-óra, f.)
|
Adoption
|
Uchtáil (g.-ála, b.)
|
Adulterate, I
|
Truaillmheascaim
|
Affidavit, corrective
|
Mionnscribhinn cheartúcháin
|
Affray
|
Gráscar
|
Affreightment
|
Last-chonradh
|
Aggrieved person (i.e.,injured)
|
Duine éagóraithe
|
Alimony
|
Ailiúnas (g.-ais, f.)
|
Annuity, standard purchase
|
Blianacht cheannaigh chaighdeánach
|
Apprehend, I (i.e.,a person)
|
Gabhaim
|
Authenticate, I
|
Fíordheimhním
|
Average (loss)
|
Caillroinnt (g.-e, b.)
|
average clause
|
foráil chaillroinnte
|
general average
|
caillroinnt ilpháirteach
|
particular average
|
caillroinnt thóranta
|
particular general average
|
caillroinnt ilpháirteach thóranta
|
|
|
Base fee
|
Feo teasctha
|
Beset, I
|
Imdhruidim
|
Bet, I
|
Cuirim geall
|
Bet (n.)
|
Geall
|
Betting
|
Gealltóireacht
|
|
|
Caption
|
Teideal
|
Caveat
|
Caveat
|
Cesser
|
Forceannadh
|
Charter, I
|
Cairtfhostaím (soitheach)
|
Charterer
|
Cairtfhostóir (soithigh) (g.-óra, f.)
|
Cheat, I
|
Déanaim falcaireacht (ar)
|
Cheat (n.)
|
Falcaire
|
Cheating
|
Falcaireacht
|
Clear the court, I
|
Eisiaim an pobal ón gcúirt
|
Code (i.e.,of laws)
|
Cód
|
Codification
|
Códaíocht (g.-a, b.)
|
Codify, I
|
Códaím
|
Coin, I
|
Buailim mona
|
Coin (n.)
|
Mona (g. id., f.)
|
Coinage
|
Monaíocht (g.-a, b.)
|
Common good, the
|
An mhaitheas phoiblí
|
Confiscate, I
|
Coigistím
|
Confiscation
|
Coigistiú
|
Conjugal rights, restitution of
|
Aiseag cearta an phósta
|
Connivance
|
Cúlcheadú
|
Connive at, I
|
Cúlcheadaím
|
Consistent with
|
I gcomhréir le
|
Constructive total loss
|
Lánchailliúint inchiallaithe
|
|
| |
An Téarma
|
An focal nó na focail is iontamhail dó
|
(1)
|
(2)
|
Contraband
|
Contrabhanna (g. id., f.)
|
Contravene, I
|
Sáraím
|
Contravention
|
Sárú
|
Contumacious
|
Easumhal
|
Contumacy
|
Easumhlaíocht
|
Correspondent
|
Comfhreagróir (g.-óra, f.)
|
Corrupt practices
|
Cleachtais éillitheacha
|
Costs-drawer
|
Dréachtóir costas
|
Counter-sign, I
|
Comhshíním
|
Cross-remainder
|
Cros-fhuíoll
|
Crown reversion
|
Frithdhílse choróineach
|
Cruelty
|
Cruálacht
|
Curtilage
|
Cúirtealáiste (g.id., f.)
|
Custom, immemorial
|
Nós cianaosta
|
|
|
Dedicate, I
|
Toirbhirim (ab.-bhirt)
|
Deduce, I (title)
|
Rianaím (teideal)
|
Deface, I
|
Aghloitim (ab.-lot)
|
Defalcation
|
Cúbláil
|
Derelict (i.e.,ship)
|
Long thréigthe
|
Derivative title
|
Teideal díorthach
|
Derive title from, I
|
Gabhaim teideal ó
|
Desert, I (a child)
|
Tréigim (leanbh)
|
Deserter
|
Tréigtheoir
|
Desertion
|
Tréigean
|
Destitute
|
Dealamh
|
Destitution
|
Dealús
|
Dilapidation
|
Trochlú (g.-luithe, f.)
|
Disbar, I
|
Díbharraim (ab.-radh)
|
Dispose of, I
|
Diúscraim (ab.-cairt)
|
Disposition
|
Diúscairt (g.-e, b.)
|
Disqualify, I
|
Dícháilím
|
Dissolution (i.e.,of marriage)
|
Scaoileadh
|
Dissolve a marriage, I
|
Scaoilim pósadh
|
Dissolve partnership, I
|
Díscaoilim comhpháirtíocht
|
Distress warrant
|
Barántas tocsail
|
Divorce, I (a mensa et thoro)
|
Eadarscaraim
|
Divorce (n.) (a mensa et thoro)
|
Eadarscaradh
|
Drunk and incapable
|
Ar meisce agus ar neamhchumas
|
|
|
Embracery
|
Barrógaíocht (g.-a, b.)
|
Empanel a jury, I
|
Rollaím giúiré
|
Empower, I
|
Cumhachtaím
|
Enact, I
|
Achtaím
|
Endowment policy
|
Polasaí dearlaice
|
Escheat (n.)
|
Eiséatadh (g. id., f.)
|
Evidence, expert
|
Fianaise shaineolach
|
Expectant (on) (i.e., of estate)
|
Feifeach (ar)
|
Exterritoriality
|
Eistíreachas (g.-ais, f.)
|
|
|
Fair rent order
|
Ordú cóir-chíosa
|
Feeble-minded person
|
Duine lagmheabhrach
|
Flotsam
|
Snámhraic (g.-e, b.)
|
Foreclose, I
|
Foriaim (ab.-amh)
|
Foreclosure
|
Foriamh
|
Foreman (of jury)
|
Príomh-ghiúróir
|
Foreshore
|
Urthrá
|
Freeholder
|
Ruílseach (g.-sigh, f.)
|
Freight (i.e., charge for)
|
Last-tháille
|
Fresh pursuit
|
Dlúth-thóir
|
Fugitive offender
|
Ciontóir teifeach
|
Game (i.e., animal or bird)
|
Géim (g. id., f.)
|
Glebe land
|
Forba (g.id., f.)
|
Grantee
|
Deontaí (g.id., f.)
|
|
| |
An Téarma
|
An focal nó na focail is iontamhail dó
|
(1)
|
(2)
|
Grantor
|
Deontóir (g.-óra, f.)
|
Grounding affidavit
|
Mionnscríbhinn forais
|
|
|
Hawker
|
Mangaire
|
Hawking
|
Mangaireacht
|
High seas, on the
|
Ar mórmhuir
|
Holograph will
|
Uacht féinscríofa
|
Hypothecate, I
|
Cuirim i ngeall
|
|
|
Idiot (n.)
|
Dímheabhrach (g.-aigh, f.)
|
harmless idiot
|
dímheabhrach neamhdhíobhálach
|
Illicit distillation
|
Driogadh aindleathach
|
Illtreat, I
|
Tugaim ainíde ar
|
Imbecile (n.)
|
Leathmheabhrach (g.-aigh, f.)
|
Imitation, colourable
|
Aithris dhealraitheach
|
Immunity
|
Díolúine
|
Impartial
|
Neamhchlaon
|
Impartiality
|
Neamhchlaontacht
|
Impeachment
|
Táinseamh
|
Importune, I
|
Diantsirim (ab.-readh)
|
Imprescriptible rights
|
Cearta do-chealaithe
|
Inconsistent with
|
Ar neamhréir le
|
Infer, I (from)
|
Bainim tát (as)
|
Inference
|
Tát (g. id., f.)
|
Inheritable
|
Inoidhreachta
|
Interested party
|
Páirtí leasmhar
|
Invitor
|
Tochróir (g.-óra, f.)
|
Item
|
Mír
|
Itemised bill of costs
|
Bille liostaithe costas
|
|
|
Jetsam
|
Muirchur (g.-uir, f.)
|
Jettison, I
|
Caithim thar bord
|
Jurisprudence
|
Dlí-eolaíocht
|
Jury box
|
Áiléar an ghiúiré
|
Jury panel
|
Rolla an ghiúiré
|
|
|
Kidnap, I
|
Fuadaím
|
|
|
Laches
|
Éislis
|
*Law
|
Dlí
|
administrative law
|
dlí riaracháin
|
canon law
|
dlí canónda
|
*common law
|
dlí coiteann
|
constitutional law
|
dlí bunreachtúil
|
international law
|
dlí eadarnáisiúnta
|
law merchant
|
dlí na gceannaithe
|
maritime law
|
dlí muirí
|
mercantile law
|
dlí tráchtála
|
municipal law
|
dlí intíre
|
natural law
|
dlí aiceanta
|
positive law
|
dlí daonna
|
Leading question
|
Treoir-cheist
|
Legatee
|
Leagáidí (g. id., f.)
|
Legislative
|
Reachtach
|
Legislature
|
Reachtas
|
Legislature, the
|
An tOireachtas
|
Legitimate, I
|
Dlisteanaím
|
Legitimation
|
Dlisteanaíocht (g.-a, b.)
|
*Licence
|
Ceadúnas
|
beer dealer's licence
|
ceadúnas díoltóra leanna
|
beer retailer's licence
|
ceadúnas mionreacaire leanna
|
early closing licence
|
ceadúnas mochdhúnta
|
hotel licence
|
ceadúnas óstáin
|
|
| |
An Téarma
|
An focal nó na focainl is iontamhail dó
|
(1)
|
(2)
|
Licence—contd.
|
Ceadúnas—ar lean.
|
occasional licence
|
ceadúnas ócáide
|
off-licence
|
eis-cheadúnas
|
on-licence
|
ar-cheadúnas
|
retailer's licence
|
ceadúnas mionreacaire
|
spirit dealer's licence
|
ceadúnas díoltóra bhiotáille
|
spirit distiller's licence
|
ceadúnas driogaire bhiotáille
|
spirit grocer's licence
|
ceadúnas grósaera bhiotáille
|
wine dealer's licence
|
ceadúnas díoltóra fíona
|
wine retailer's licence
|
ceadúnas mionreacaire fíona
|
Lodging house, common
|
Teach iostais coiteann
|
Loiterer
|
Síománaí (g. id., f.)
|
Loitering
|
Síománaíocht (g.-a, b.)
|
Lottery
|
Crannchur (g.-uir, f.)
|
|
|
Maim, I
|
Ball-bhascaim
|
Maintenance order
|
Ordú cothabhála
|
Mandamus
|
Mandamus
|
Mansion house
|
Mainteach (g.-tí, f.)
|
Mental defective
|
Duine meabhair-éalaingeach
|
Mesne rates
|
Foghail-bhrabúis
|
Messuage
|
Measáiste (g.id., f.)
|
Mineral (n.)
|
Mianra
|
Minority (i.e.,of a person)
|
Mionaois (g.-e, b.)
|
Molest, I
|
Cuirim isteach ar
|
Mortmain
|
Mortmhán (g.-áine, b.)
|
Mute by visitation of God
|
Balbh de dheonú Dé
|
Mute of malice
|
Balbh trí mhailís
|
Mutiny, I
|
Déanaim frithcheilg
|
Mutiny (n.)
|
Frithcheilg (g.-e, b.)
|
|
|
Natural child
|
Leanbh nádúrtha
|
Natural father
|
Athair nádúrtha
|
Naturalisation
|
Eadóirseacht (g.-a, b.)
|
Naturalise, I
|
Eadóirsím (ab.-siú)
|
Negligence, contributory
|
Faillí rannpháirteach
|
Negligence, gross
|
Mórfhaillí
|
Nullity (of marriage), decree of
|
Foraithne neamhnithe (phósta)
|
|
|
Offence, minor
|
Mionchion
|
Original (document, etc.)
|
(Doiciméad, etc.) bunaidh
|
Over-riding clause
|
Clásal sáraitheach
|
|
|
Pass off goods as those of another, I
|
Tairgim earraí i leith is gur earraí duine eile iad
|
Picket premises, I
|
Picéadaim áitreabh
|
Picketing, peaceful
|
Picéadadh sítheoilte
|
Piracy
|
Píoráideacht (g.-a, b.)
|
Plea in abatement
|
Pléadáil chealuithe
|
Pledge (n.)
|
Gealltán (g.-áin, f.)
|
Pledge credit, I
|
Cuirim creidmheas i ngeall
|
Poacher
|
Póitseálaí (g. id., f.)
|
Poaching
|
Póitseáil (g.-ála, b.)
|
Policy, comprehensive
|
Polasaí uileghabhálach
|
Prerogative (n.)
|
Sainchumas (g.-ais, f.)
|
Pronounce, I (i.e.,judgment)
|
Fógraim
|
Public mischief
|
Mísc phoiblí
|
Punishable
|
Inphionóis
|
Purge, I (i.e.,contempt)
|
Déanaim leorghníomh i
|
Putative father
|
Athair toimhdean
|
|
|
Rebellion, armed
|
Ceannairc faoi airm
|
Redress (n.)
|
Sásamh
|
Reformatory
|
Scoil cheartúcháin
|
|
| |
An Téarma
|
An focal nó na focail is iontamhail dó
|
(1)
|
(2)
|
Rejoinder
|
Athfhreagra
|
Remainderman
|
Fuíollaí (g. id., f.)
|
Rent, composition
|
Cíos iomalairte
|
Rent, crown
|
Coróin-chíos
|
Rent, rack
|
Cíos forlán
|
Rent sec
|
Seasc-chíos
|
Rent service
|
Cíos seirbhíse
|
Reprieve, petition for
|
Achainí iomalairte
|
Reprimand (n.)
|
Iomardadh (g. id., f.)
|
severe reprimand
|
dian-iomardadh
|
Rescue from lawful custody, I
|
Teasargaim as coimeád dleathach
|
Rolled-up plea, the
|
An phléadáil chonlaithe
|
Royalty
|
Ríchíos
|
|
|
Salvage (i.e.,payment)
|
Tarrthálas (g.-ais, f.)
|
Scienter
|
Scienter
|
Seisin
|
Seisín (g. id., f.)
|
Separation order
|
Ordú scarúna
|
Sinking fund
|
Ciste fiachmhúchta
|
*Sitting
|
Suí
|
Easter Sittings
|
Suíonna na Cásca
|
Hilary Sittings
|
Suíonna na Féile Brighde
|
Michaelmas Sittings
|
Suíonna na Féile Michíl
|
Trinity Sittings
|
Suíonna na Tríonóide
|
Stake
|
Geall
|
Strike (n.)
|
Stailc
|
Subpoena
|
Subpoena
|
Subsistence, with no visible means of
|
Gan a chuma air cóir mhaireachtála a bheith aige
|
Sue out, I
|
Déanaim agra i leith
|
Surcharge (n.)
|
Formhuirear
|
Surrejoinder
|
Iar-athfhreagra
|
|
|
Test case
|
Cás samplach
|
Threat (n.)
|
Bagairt
|
Tithe
|
Deachú
|
tithe-rent charge
|
cíos-mhuirear deachún
|
Trade dispute
|
Díospóid trádála
|
Transcript of evidence
|
Scríbhinn na fianaise
|
Treasure trove
|
Ciste fionnta
|
Umpire
|
Moltóir
|
Vacation
|
Saoire
|
the long vacation
|
an tsaoire fhada
|
vacation sitting
|
suí saoire
|
Vagrancy
|
Fuaidireacht
|
Vagrant (n.)
|
Fuaidire
|
Vehicle
|
Feithicíl (g.-cle, b.)
|
Wager, I
|
Geallchuirim
|
Wager (n.)
|
Geall
|
Waste, without impeachment of
|
Gan dliteanas i leith diomalta
|
Witness-box
|
Clár na mionn
|
Wreck (n.)
|
Raic
|
|
| |
NODA GRAMADAÍ
|
| |
ab.
|
—
|
ainm briathartha
|
g.
|
—
|
ginide
|
b.
|
—
|
baininscneach
|
id.
|
—
|
idem
|
f.
|
—
|
firinscneach
|
n.
|
—
|
ainmfhocal
|
|
| |
|